Jak mówić TY po japońsku? Odpowiedź brzmi: nie mówić

Mówi się, że nawet po ślubie Japonki zwracają się do swoich mężów per „pan”, co trochę jest prawdą, ale nie do końca. W tym artykule dowiesz się, jak to jest z mówieniem do siebie na „ty” w języku japońskim . Na końcu artykułu znajdziesz też przydatne wyrażenia, które pomogą Ci przejść „na ty” z Japończykami.

Czy na prawdę chcesz usłyszeć od Japończyka „ty”?

Na pewno słyszeliście kiedyś, jak Japończycy mówią do siebie per „anata”, „anta”, „kimi” albo „omae”. Mimo, że są to popularne słowa, zanim zaczniecie ich używać, trzeba powiedzieć sobie najpierw, kiedy i po co można tak się do kogoś zwracać.

きみ kimi, あんた anta i おまえ omae, to bardziej nieeleganckie wersje słowa: あなた anata, czyli japońskiego „ty”.

Po japońsku „ty” używamy w trochę innych okolicznościach, niż w języku polskim, dlatego nie możemy go tłumaczyć jako „ty” niezależnie od kontekstu. Ponieważ jest to forma spoufalenia się, może być odebrana jako bycie niegrzecznym. Wszystko zależy, ale warto zapamiętać, że Anata jest mniej niegrzeczne niż Anta albo Omae. Nie będę wspominać tu o „ty” wypowiadanym jako przekleństwo, czyli Temee i Kisama.

Kiedy usłyszymy japońskie „ty”?

a) Jedna osoba jest ważniejsza od drugiej

Po pierwsze, „ty” powiemy czasami do osób będących niżej w hierarchii od nas. Czyli chociaż trochę mniej ważnych niż my. Obiektywnie, będzie to osoba młodsza, w pracy – krócej zatrudniona, a w szkole – w niższej klasie. Możemy też podjąć tę decyzję subiektywnie, czyli po prostu mówić do kogoś z góry. Jeśli faktycznie jesteśmy wyżej, to nikt się nie obrazi, a jeśli tylko tak uważamy, to wypowiemy mu tym małą wojnę.

W Japonii często używa się „ty” w relacjach rodzinnych, jak w przypadku starszego i młodszego rodzeństwa lub rodziców do dzieci. Będzie to na przykład sytuacja, kiedy bez używania czyjegoś imienia, chcemy podkreślić, że chodzi właśnie o „ciebie”, a nie mnie, i nie kogoś innego. To ty jesteś tutaj podmiotem i nie wywiniesz się. Użyjemy go wtedy razem z partykułą が, np. Anata ga warui deshou (To przecież ty źle postąpiłeś).

” Jeśli faktycznie jesteśmy wyżej, to nikt się nie obrazi, a jeśli tylko tak uważamy, to wypowiemy mu tym małą wojnę”

Kto powie japońskie „ty”?

Rodzice do dzieci, np. Ojciec, matka – do syna, córki. W rodzinie często słyszymy, że rodzice mówią tak do swoich dzieci. Zazwyczaj będą to te najbardziej grzeczne formy – anata, anta i kimi. np. あんたが悪（わる）い, „to ty zrobiłeś źle, to była twoja wina”. Oczywiście poza tym, że do dzieci mówi się po imieniu 😉
Mąż do żony i odwrotnie. Kobieta, może mówić do męża, między innymi, per Anata, mając na myśli „mój drogi”. Co oczywiście nie znaczy, że nie powie do niego również po imieniu i per kochanie (ダーリン). Podobnie może też powiedzieć Anta, jeśli się podirytuje, albo i Omae, jeśli chce go urazić. Ale trzeba wiedzieć, że kobiety mają mniejsze przyzwolenie na takie słownictwo. Mężczyzna także, poza tym, że zwraca się do żony po imieniu, może czasem odezwać się do niej zarówno per Kimi, albo Omae. O ile Kimi jest takim poufałym „hej, mała”, to Omae jest już niemiłe – trochę jak „weź się, stara”.
Przełożony do podwładnych. W biurze, kiedy przełożony chce przywołać swojego podwładnego, ale nie pamięta jego imienia, może zwrócić się do niego per kimi. Wtedy ma na myśli: „hej, ty, do ciebie mówię, słuchaj -„.

b) Obie osoby są tak samo ważne

Jeżeli jesteśmy na równym poziomie w hierarchii społecznej – ta sama klasa w szkole, podobny wiek – dalej możemy usłyszeć lub powiedzieć do kogoś „ty”. Często właśnie tak rozmawiają między sobą kumple albo kumpele. Mogą oni używać wszystkich opcji, pod warunkiem, że są to żarty. Tak jak, kiedy po polsku powiemy „chyba ty!” ( それはおまえだろう, sore ha omae darou!).

Jak zdecydować, czy powiedzieć do swojego znajomego lub znajomej z Japonii per „ty”?

Najlepiej kierować się tym, jak duże ta osoba ma poczucie humoru. Jeśli to nasz dobry znajomy, z którym nie takie figle-migle już robiliśmy, to można spokojnie mówić jak się chce, byle rozmowa była przyjazna i żartobliwa.

c) nie znamy imienia /albo go nie pamiętamy /albo nie chcemy go użyć.

Tutaj jednak nigdy nie mamy pewności, czy kogoś nie urazimy, szczególnie jako turysta, bo trudno porównywać wtedy stopień ważności z punktu a).

Japończycy między sobą czasami powiedzą tak na ulicy – do obcych dzieci (kimi) albo do dorosłych (anata). Często kimi krzyknie zabiegany szef w restauracji do swojego nowego pracownika, albo kierownik, który wzywa do pomocy pierwszą osobę, którą akurat zauważy (tak, jak to było w podpunkcie a).

„Ty”, czy „Ej, ty”?

Ponieważ zastosowań i wersji „ty” jest wiele, w zależności od kontekstu, również tłumaczenie będzie wyglądało inaczej.

Anata/Anta/Kimi mogą być wypowiadane:

z czułością: jak do męża czy dziecka „mój drogi” (anata), do swojej dziewczyny „hej mała” (kimi)
z politowaniem, jak w: „ty, no co ja z tobą mam”, „ty to czasami potrafisz..”, „ej ty, ty”,
żeby zwrócić czyjąś uwagę, jak w: „halo”, „hej ty”, „hop, hop”, „proszę Ciebie” (anata),
w sposób patrzący na kogoś z góry „koleżko!”, „hola, hola!” (kimi, anta),

Omae częściej pada z męskich ust i może być wypowiadane:

zaczepiając kogoś, jak w: „ej, ty!”, „gościu”
w złości, jak w: „(ty) dziadu”, „słuchaj no ty”,
patrząc na kogoś z góry, w znaczeniu: „te”, „koleś”, „typie”
w żartach, jako: „ej, ty”, „stary”

Jak mówić do Japończyków (jeśli nie chcemy ani urażać, ani żartować)?

Jeśli chcielibyśmy być eleganccy i grzeczni, to nie powiedziemy żadnej z wersji z powyższych „ty”. Zwracamy się wtedy do nich w trzeciej osobie.

それ、ゆみさんが作ったの？
Sore, Yumi-san ga tsukutta no?
To ty sama to zrobiłaś, Yumi-san?

-> dosłownie: Czy Yumi-san sama to zrobiła?

Na tej zasadzie, kiedy znamy imię albo nazwisko, użyjemy:

do bardzo bliskiej osoby: imienia plus san -> np. Yumi-san
do dalszego albo pośredniego znajomego: nazwiska plus san -> np. Kitagawa-san
w biznesie, do bliższego lub dalszego znajomego, partnera biznesowego: nazwiska plus san -> np. Uemura-san
w polityce i sądzie, do polityka, prawnika, autora książek: nazwisko plus sensei -> np. Murakami-sensei
w pracy do osoby spoza firmy, np. do klienta: nazwiska plus sama -> np. Wada-sama
w pracy do pracowników z tej samej firmy: nazwiska plus san lub nazwiska plus tytułu, np. 課か長ちょう (kachou, czyli „kierowniku”) -> Suzuki-kachou, itp. Uwaga: Wybór zależy od firmy, bo coraz więcej firm uważa, że przez tytuły buduje się dystans między pracownikami, dlatego prosi się wtedy o zwracanie do siebie: nazwisko + san.

A jeśli nie znamy imienia takiej osoby w ogóle, możemy użyć:

do całkiem nieznajomych np. na ulicy: そちら様さま (sochira-sama)
w szkole do kogoś ze starszej klasy: 先せん輩ぱい (senpai), czyli „kolego dłużej tu będący”
do nauczyciela w szkole: 先せん生せい (sensei)
w biznesie, do klienta: お客きゃく様さま (okyakusama) – „szanowny kliencie”
w izakai do kelnera: お兄にいさん (oniisan, „starszy bracie”). To też jest to rodzaj spoufalenia się, ale w kontekst wyluzowanej knajpy na to pozwala. Nie polecam jednak mówić podobnie do pań kelnerek – czyli お姉ねえさん (oneesan, „starsza siostro”), chyba, że jest się już stałym klientem. Obecnie w Japonii uważa się za niegrzeczne zwroty, które implikują wiek. 10 i więcej lat temu, „starsza siostro” mawiało się do kobiet, które wyglądają nam na mniej niż około 35−40 lat, „ciotko” do tych wyglądających starzej, a „babuniu” do leciwych staruszek. Obecnie zdarza się, że ktoś tak jeszcze powie, między innymi dzieci, ale Japonki może to obrazić. Natomiast mężczyznom wydaje się to (jeszcze) obojętne.
do rodzica znajomego dziecka: imię dzieckaちゃん plus のお母さん (no okaasan) lub のお父さん (no otousan), ewentualnie: imię dzieckaちゃん plus ママ (mama), choć są mamy, które tego nie lubią. Uwaga: do imion chłopców często zamiast -chan dodamy -kun -> przykłady: Kento-kun no okaasan, „mama Kenty”; Yurika-chan mama, „mama Yuriki”.

Zapisz słówka brushpenem w japońskim zeszycie

Notatnik do nauki pisma japońskiego: hiragany, katakany i kanji [wersja okładki: Nobira-san]
Oceniono 5.00 na 5
55,00 zł
Pisak do kanji Sakura Koi Brush Pen Fudepen - czarny 16,90 zł

Jak przejść z Japończykiem na Ty

Jak być na ty z naszymi dobrymi znajomymi z Japonii? Tutaj trzeba zapomnieć o kalkach językowych. Japończycy nie mówią do siebie „ty”, kiedy są „na ty”.

Kiedy poznajemy dobrze drugą osobę, zazwyczaj zostajemy z nią na -san (Pan/Pani). Chyba, że na zasadzie Gaijin card, Twój rozmówca zaproponuje Ci, żeby omijać -san.

Co wtedy usłyszymy?

名な前まえで呼よんでいいよー

Możesz mówić do mnie po imieniu.

ひとみでいいよ！

Mów do mnie po prostu Hitomi.

呼よび捨すてでいいよ!

Możesz przestać mówić do mnie per Pan/Pani.

Jak używać Anata, Anta, Kimi i Omae w zdaniach?

Poniżej znajdziecie przykładowe wyrażenia z Anata i innymi japońskimi „ty”.

あんたそれ本（ほん）気（き）で言（い）ってるの？

Anta sore honki de itteruno?

Ty to mówisz na poważnie?

お前はもう死んでいる

Omae ha mou shindeiru

Już nie żyjesz, typie.

Pobierz przewodnik po nauce kanji

Pobierz bezpłatnego ebooka o tym, jak uczą się znaków kanji
japońskie dzieci. Tego materiału nie znajdziesz w innych materiałach
do nauki japońskiego. Stworzyłam go analizując autentyczne notatki
japońskich uczniów szkół podstawowych w Japonii!