Jak wygląda nauka języka japońskiego w Japonii? Przeczytaj relację z pierwszej ręki

Jakiś czas temu poprosiłam jedną z moich przyjaciółek z Japonii, o kilka słów o tym, jak wyglądała jej nauka japońskiego w szkole. Ponieważ pandemia nie uspokoiła się na tyle, żebyśmy mogły się szybko spotkać, przeprowadziłam z nią wywiad przez maila. Zobaczcie, co miała do powiedzenia Yumeko o nauczaniu języka japońskiego w Japonii.
Poniżej znajdziesz pierwszą część naszej rozmowy – kolejne ukażą się niebawem! Jeśli chcesz otrzymać powiadomienia o kolejnych częściach, zapisz się na listę mailingową NOBIRU na dole strony.

Główne punkty w tym artykule:

KOKUGO, czyli przedmiot o języku japońskim

Nauka japońskiego w japońskiej szkole

KOKUGO, czyli przedmiot o języku japońskim

Język japoński nauczany jest w szkołach podczas lekcji dedykowanego ku temu przedmiotu – tzw. KOKUGO. Nazwa ta dosłownie znaczy: język kraju.

Przeczytajcie, co opowiedziała mi o tych lekcjach Yumeko.

Pytanie: Jak wygląda przedmiot w szkole, na którym japońskie dzieci uczą się języka ojczystego? W jakich klasach jest nauczany?

Yumeko: Jako przedmiot mamy (przynajmniej ja miałam) język japoński od pierwszej klasy podstawówki do ostatniej klasy liceum, czyli przez 12 lat (podstawówka 6 lat, gimnazjum 3 lata i liceum 3 lata).

Pytanie: Czego uczą się dzieci na tym przedmiocie?

Yumeko: Lekcje opierają się głównie na podręczniku przeznaczonym dla nauki języka japońskiego. Najwięcej jest chyba materiałów do czytania, czyli lektury szkolne. Zaczynamy od krótkich materiałów, najczęściej od literatury dla dzieci, a w piątej albo szóstej klasie pojawiają się dłuższe lektury. Powoli wchodzą treści skomplikowane i nauczyciele zaczynają dbać o emocjonalne doświadczenia uczniów podczas lektury.

Na podstawie lektur uczymy się również nowych znaków wstępujących w tekstach, które czytamy, albo trochę na temat autorów tych tekstów.

W gimnazjum zaczynamy czytać literaturę z okresu Meiji-Taisho, nauczyciele wymagają głębszej refleksji po lekturach i na egzaminach też są pytania, gdzie trzeba odpowiedzieć w dłuższych zdaniach w przemyślany sposób. Jest również przygoda z Keigo, z którym Japończycy mają problem praktycznie całe życie.

„Jest również przygoda z Keigo, z którym Japończycy mają problem praktycznie całe życie.”

W gimnazjum zaczynają się jednocześnie lekcje z starego japońskiego, tzw. Koten. Uczymy się podstawowych zasad gramatycznych starej japońszczyzny i czytamy opowieści klasycznych. Do tego jeszcze mamy stary chiński, tzw. Kanbun, który również wymaga wiedzy na temat podstawowych zasad gramatycznych, innych od starojapońskich.

W liceum już bywa różnie, program nauczania Kokugo wygląda zupełnie inaczej zależnie od profilu szkoły. Ja chodziłam do liceum, gdzie prawie wszyscy uczniowie starają się dostać do jakiegoś uniwersytetu, przez co poziom nauki był dosyć wysoki. Na lekcjach Kokugo mieliśmy bardzo dużo lektur, nie tylko literackich, ale też sporo tekstów popularno-naukowych. Wymagany jest bardziej logiczny sposób myślenia, umiejętności sformułowania swojego zdania na dany temat i egzaminy też bywają bardzo trudne. Treści podręczników z starojapońskiego też stają się coraz trudniejsze, dłuższe i wymagające pracy w domu przed i po lekcjach.

Więc wydaje mi się, że najpierw w podstawówce dzieci mają największy problem z nauką kanji, potem w gimnazjum z Koten i dalej kanji, a w liceum już wszystko jest trudne. 🙂

Dodałabym jeszcze krótki komentarz na temat lektur w podręcznikach języka japońskiego. Zauważyłam, że w Polsce istnieje zestaw książek, które prawie każdy Polak czyta (albo raczej musi czytać) w szkole. W Japonii chyba nie ma czegoś takiego, istnieje wielu podręczników i zależnie od regionu różne lektury czytamy na lekcjach. Nie tylko klasyczne, ale też współczesne, czasem specjalnie napisane tylko dla nauki Kokugo w szkole.

„W Polsce istnieje zestaw książek, które prawie każdy Polak czyta (albo raczej musi czytać) w szkole. W Japonii chyba nie ma czegoś takiego.”

Nauka japońskiego w japońskiej szkole

Pytanie: Jak wygląda sama lekcja przedmiotu KOKUGO? Co robią uczniowie? Pracują w grupach nad jakimiś projektami? Czy tylko słuchają?

Yumeko: Jeżeli chodzi o sposób nauczania, najczęściej nauczyciele mówią przy tablicy. Czasem zachęcają uczniów do udziału w dyskusji albo zapraszają ich do tablicy, żeby coś pisali/ pokazywali innym, ale intencja wychodzi raczej ze strony nauczycieli. Praca w grupach też się zdarza, ale wtedy też zgodnie z propozycją nauczycieli.

Pytanie: A czy z KOKUGO są zadania domowe?

Yumeko: Najczęściej nauczyciele zamawiają zestaw zeszytów ćwiczeń do każdego przedmiotu, wydanych przez jakieś wydawnictwo zewnętrzne, i na podstawie tych gotowych ćwiczeń uczniowie dostają zadania domowe. Albo po prostu w zeszycie, albo w formie kserokopii jakichś dodatkowych materiałów, które posiadają nauczyciele.

Na wakacje też podobnie, tzn. każdy uczeń dostaje zeszyt, w którym są małe lektury i pytania z nimi związane, i samodzielnie je sprawdzić za pomocą dodatkowego zeszytu z kluczem. Po wakacjach uczniowie muszą oddać nauczycielom ten zeszyt i dostają ocenę na podstawie egzaminu, na którym zadawane są podobne pytania do tych z zeszytu. Rozumiem, że w ten sposób nauczyciele oszczędzają czas i energię, ale nie jestem pewna, czy taka forma nauki w domu cokolwiek daje uczniom.

Czasem nauczyciele zadają pytania podczas lekcji i uczniowie muszą znaleźć odpowiedź do następnej lekcji – wtedy jest okazja jeszcze porozmawiać na temat zadania domowego.

***

Tutaj kończy się pierwsza część naszej długiej rozmowy. Co myślicie o takiej nauce ojczystego języka w japońskiej szkole?

Kolejne części ukażą się już wkrótce.

O japońskiej szkole opowiada…

Yumeko Kawamoto to moja przyjaciółka jeszcze z czasów mojego stażu w Tokio. Poznałyśmy się, kiedy była na 1. roku Polonistyki na Tokijskim Uniwersytecie Studiów Międzynarodowych (TUFS) i od tego czasu jestem świadkiem jej niesamowitych postępów w nauce języka polskiego.

Od tego czasu dwukrotnie brała udział w programie stypendialnym w Polsce – na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu (2015-2016) i na Uniwersytecie Jagiellońskim (2018-2019). W marcu 2020 r., po ukończeniu studiów licencjackich i magisterskich na TUFS, dostała się na tamtejsze studia doktoranckie. Obecnie znowu przebywa w Polsce, w ramach stażu naukowo-badawczego na UJ. Poza nauką, Yumeko od dziecka gra na pianinie. Jak sama mówi, jej zainteresowania to: muzyka (nie tylko klasyczna), malarstwo, filmy, czytanie i spanie.

Chcę podkreślić, że teksty odpowiedzi w języku polskim napisała samodzielnie Yumeko. Poprawiłam dosłownie jedno słowo, w którym była mała literówka. Yumeko, jesteś inspiracją do nauki języków dla nas wszystkich.

Uczysz się japońskiego? Pobierz bezpłatnego E-BOOKA

Bezpłatny e-book z szablonami do trenowania kanji w zeszycie do japońskich znaków

Poznaj 5 sposobów ćwiczenia znaków kanji, które stosują w swoich zeszytach japońskie dzieci, kiedy same uczą się języka japońskiego. Wypróbuj je w swoim notatniku od NOBIRU.